Авлиёхон ЭШОН
Бундан ўн йиллар муқаддам Герман Гессенинг “Сиддхартха” қиссаси ва фалсафий мақолалари, эссе ва мактубларидан иборат китобини ўқигандим. Ўқувчини мулоҳаза ва мушоҳадага ундовчи ушбу китобдаги “Шоир” деб номланган эссе асосида шеър ҳам ёзганман.
Ҳикоя қилинишича, Хань Фу исмли ёш йигит баркамол шоир бўлиш ниятида Сўз устасига шогирд тушади. Устозидан шеъриятнинг ўзига хос жозиб сирларини ўрганиб боргани сайин аввал ёзганлари жўн ва ғариб эканини ҳис қила бошлайди. Тоғлар ортидаги Сўз устаси кулбасида икки йил яшаб, қишлоғига қайтган йигит орадан юз йил ўтиб кетганидан ҳайратга тушади. Бу пайтга келиб, ота-онаси, севгилиси, таниш-билишлари аллақачон дунёдан ўтиб кетишган экан. Лекин, Хань Фу шеърларини тинглаганлар юртда ҳақиқий шоир туғилганининг гувоҳи бўлишади.
Эҳтимол, шоир юз йилда дунёга келади, деган гапда жон бордир. Гапнинг очиғи, ҳозир осон йўлни танлаб, шеърият кашфиёт эканини англамай, енгил-елпи шеър ёзаётганларни кўрсам, эссе қаҳрамони Хань Фу тақдири, шеърият йўлидаги заҳмати ва машаққатлари ёдимга тушади. Лекин бунинг учун шеър ёзишга ружу қўйган қаламкашларни айблагим келмайди. Зеро, адабий давраларда айтиладиган ва адабий-танқидий тақризларда учрайдиган шеърни содда ва оммафаҳм бўлиши кераклиги ҳақидаги фикрлар ёшлар ижоди ривожи учун фойдали бўлмади. Кимдир соддаликни жўнликдан фарқлай олмаган бўлса, бошқа бирови юқоридаги фикрнинг асл моҳиятини тушуниб етишга уриниб ҳам кўрмади. Оқибатда таъриф ва тавсифлардан иборат одмигина фикрлар тизмаси ўқувчига шеър деб тақдим этилди.
Ҳолбуки, соддалик деганда, оддийлик ва жўнликни эмас, балки образларнинг аниқлиги ва теранлигини, бетакрорлигини тушуниш лозим.

Сарвар Усмоннинг Озодликдаги блогидан олинди
Бошлаётганим битикларни ўқиётганлар орасида адабиётшунослар бўлса, қўрқмасин - уларнинг томорқасига кирмоқчи, нонини яримта қилмоқчимасман.

Томирлари XIX аср француз адабиётига бориб тақаладиган декадентлик ҳодисасининг генезисию тадрижи мураккаб эканлигидан хабарим бор.

Шунинг учун чуқур кетмоқчимасман. Чуқур кетсам қайтиб чиқолмаслигимни биламан.

Декадентлик тушунчасининг ибтидоий аниқламасиёқ етади менга. Ҳар ҳолда бугунги иш учун.

Жонидан тўйган, ўлимни соғинган ҳар қандай одам ҳали декадент эмас.

Декадент ўлимни мадҳ этувчи ижодкордир.

Дам олиш куни интертармоқда айланиб юриб, бир-иккита нарса ўқиб қолдим.

Суҳбатни Элмурод Юсуф тайёрлаган

Абдул Ҳамид. Ўшлик бу шоир шеърларидан андижонлик Абдулҳамид Сулаймон Чўлпонни куйдирган туйғулар нафаси уфурилади.

Қиш қаҳратон, қамалда қуëш,
Изғириннинг мунгли оҳанги,
Болаларнинг кўзларида ëш,
Болта ўткир, арра ҳам янги.

Тиғ ураман ширин танангга,
Шохларингда сезилар титроқ,
Минглаб ëшли кўз бўлиб мингга,
Куртакларинг кўринар мудроқ.

Суҳбатни Элмурод Юсуф тайёрлаган

Озодлик: Авлиëхон ака, мана мен сизнинг ижодингизни анча йиллардан бери кузатиб бораман. Сизнинг йўналишингизда асосий йўналиш тасаввуф йўналиши деган хулосага келганман. Ўзингиз биласиз тасаввуф 500-600 йиллик тарихга эга. Бугунги кунда адабиëтда ҳар хил измлар кўпайиб кетди. Адабиëтда, шеъриятда янги шакллар пайдо бўлди. Бугунги измларга тўлиб кетган шеъриятда тасаввуф эскириб қолмадимикан? 21 асрда тасаввуф эскирмадими?

Суҳбатни Элмурод Юсуф тайёрлаган

Шоирлик нима?

Озодлик: Даврон Қирғизистонда ўсиб келаëтган ëш, умидли, келажаги порлоқ шоирлардансиз. Биринчи анъанавий саволим қуйидагича: шоирлик сиз учун нима?

- Ўзим ҳам шу нарсани ўйлаяпман. Шоирлик нима у? Чиройли сатрлар ëзишми, чиройли ташбеҳлар топишми? Нима у? Ўзимча ўйладимки, шоирлик хоҳ сен бирорта сатр ëз, хоҳ ëзма гўзалликдан завқлана билишлик. Бу дунëни, одамлардан гўзаликкни излаб топа олишлик, зулматга қарши, зулмга қарши тура олишлик, яшай олишлик,